تغییرات محتوای آتروپین و اسکوپولامین تحت تاثیر غلظت های مختلف متیل جاسمونات، فنیل آلانین و آلومینوم در گیاهچه هایdatura innoxia

تاتوره تماشائی (datura innoxia) گیاهی علفی از رده دولپه ای ها و تیره سیب زمینی است. این گیاه دارای خواص داروئی متنوعی است که به علت وجود دو آلکالوئید اصلی به نام های آتروپین و اسکوپولامین از گروه تروپان آلکالوئیدها در این گیاه است. استفاده روز افزون انسان ها از مواد داروئی و همچنین تمایل به تولید این مواد به صورت طبیعی از گیاهان باعث شده است که محققان در صدد یافتن راهی برای افزایش گیاهان داروئی و مواد موثره آن ها باشند. یکی از این روشها استفاده از محرک های زیستی و غیرزیستی است. در این پژوهش، ابتدا با به کار بردن غلظت های مختلف هورمون های رشد naa و ba، به تکثیر گیاه تاتوره تماشائی پرداخته شد. سپس از سه تیمار فنیل آلانین، آلومینوم و متیل جاسمونات به عنوان محرک های احتمالی مسیر بیوسنتزی تروپان آلکالوئیدها استفاده گردید. در نهایت برخی پارامترهای رشد و محتوای تولید این آلکالوئیدها در اندام هوایی و ریشه و سپس تاثیر آلومینوم و متیل جاسمونات بر فعالیت آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز بررسی و مقایسه شد. محیط مناسب برای تشکیل گیاهچه ها از قطعات جداکشت و ریشه زایی آن ها، محیط b5 حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر iaa انتخاب شد. افزایش غلظت هورمون های ba و naa هریک به تنهایی به طور معنی داری باعث کاهش وزن تر اندام هوایی شد. در محیط های حاوی هر دو هورمون، در بیشتر موارد اندام هوایی تشکیل نشد و فقط تشکیل کالوس مشاهده گردید. تشکیل ریشه فقط در محیط فاقد هورمون و حضور هر یک از هورمون هایnaa و ba به تنهایی مشاهده شد، اما بهترین محیط همان 5/0 میلی گرم در لیتر iaa بود. سپس برخی پارامترهای رشد و محتوای آلکالوئیدی تحت تاثیر تیمارها با هم مقایسه شدند. مقایسه وزن تر اندام های هوایی و ریشه تحت تاثیر غلظت های مختلف فنیل آلانین تفاوت معنی داری نشان نداد. تیمار با غلظت های مختلف آلومینوم به طور معنی داری موجب کاهش وزن تر اندام های هوایی گیاهچه ها شد. تیمار متیل جاسمونات نیز تفاوت معنی داری را در وزن تر اندام های هوایی نسبت به شاهد ایجاد نکرد. در غلظت های مختلف تیمار متیل جاسمونات ریشه تشکیل نشد و از این نظر با شاهد کاملا تفاوت داشت. تیمار آلومینوم در محتوای آتروپین در اندام هوایی تاثیری نداشت اما موجب افزایش محتوای آتروپین در ریشه و نیز محتوای اسکوپولامین در ریشه و اندام هوایی شد. تیمار متیل جاسمونات به طور کلی مانع تشکیل ریشه شد اما در اندام های هوایی باعث افزایش آتروپین و اسکوپولامین گردید. تیمار فنیل آلانین باعث افزایش محتوای اسکوپولامین در اندام هوایی و کاهش آن در ریشه شد و در مورد آتروپین در غلظت های پایین تر کاهش و در غلظت های بالاتر افزایش نشان داد. در مورد فعالیت آنزیمی متیل جاسمونات باعث افزایش فعالیت آسکوربات پراکسیداز و کاهش فعالیت پراکسیداز شد و آلومینوم برعکس باعث کاهش فعالیت آسکوربات پراکسیداز و افزایش فعالیت پراکسیداز شد، اما هر دو باعث ابتدا کاهش و سپس افزایش فعالیت کاتالاز شدند.